AÖF Sermaye Piyasaları ve Finansal Kurumlar ( SPK ) Ünite 2 Ders Notları

SERMAYA PİYASALARI VE FINANSAL KURUMLAR ( SPK ) ÜNİTE 2 DERS NOTLARI

Düzenleme Faaliyetleri ve Düzenleyici Kurumlar

• Finansal Piyasaların Düzenlemesi
  

Ekonomik düzenlemelerin ilk ortaya çıkış tarihi 1870lere kadar uzanmaktadır. .Llewellyn'e göre finans piyasalarının devletler tarafından düzenlenmesinin ilk nedeni olarak makroekonomik istikarırın korunmassı, ikinci nedeni mikro istikrarın sağlanmasıdır ( ihtiyatlı düzenleme )

Finansal Piysaların Düzenlenmesinin Nedenleri

1. Dışşallık
2. Piyasa Yetersizlikleri ve Başarısızlıkları
   a) Bilgi Asimetrileri
   b)Asil-vekil problemleri
3. Finans Kurumlarının Gözetimi
4. Sistemin Kilitlenmesi
5. Ahlaki Çöküntü
6. Finansal Kontratlar ve Reek Sektör Kontratları Arasındaki Fark;
   - Yatırımcıların bilgisi ve tecrübesi azdır, çok sık satın alınmazlar
   - Bir garantsi bulunmamaktadır
   - Bozukluklar giderilemez
   - Hizmet sağlayan firma batarsa yatırımcının birikimi kaybolabilir
   - Satın alındığı sırada alınan ürünün iyi olup olmadıgını bilmez zordur
7. Rekabetin Zayıf olması
8. Yatırımcıların bilgi düzeylerinin düşük olması ve bilgiye dayalı karar vermekte zorluk yaşanlamaları

Finans Piyasalarının Düzenlenmesinde Kurumsal Yapı

1. Finansal Sektörler;

• Bankacılık Sektörü
• Aracı kurumlar
• Sigortacılık
• Kurumsal yatırımcılar
• Fınansla danışmanlık

2. Bankacılık, sermaya piysaları,sigortalıcılık üçlüsüne yönetlik ortal finansal düzenlemeler

• Mali düzenleme ve gözetim
• Sistematik düzenleme ve gözetim
• Yatırımcıların korunması
• Piyasalarda rekabetin sağlanması

Finansal Füzenlemeye Yönetlik Yaklaşımlar

1. Kurumsal yaklaşım
2. Fonksiyonel yaklaşım
3. Bütünleşik yaklaşım
4. ikiz tepe yaklaşımı
   Avantajları
   - iki ayrı kurumun hedeflerinin açık olması büyük avantaj sağlamaktadır.
   - dörevlendirmenin ve hedeflerin açık olması kkurumların hesap verebilirliğini attırmaktadır
   - bir kurumun diğerini gölgede ırakma olasılığı yoktur
   - farklı kültürü kaynaştırma problemi yaşanmamaktadır
   - iki alan arasnda bir problem yaşanırsa

• tek bir kurumda olduğu gibi, gücün aşırı yoğunlaşması durumu yaşanmamaktadır

Tek Bir Düzenleyici Kurum Oluşturmanın Avantajları;

• tüm sektörlerini üzenleyen birleşik bir düzenleyici kurumun bulunması bir finansal holdingin tüm sektördeki risklerinin daha bütüncel olarak görülebilmesini sağlamaktadır
• Bütünleşik bir düzenleyici kurum oluşturulması bilgi paylaşım problemlerinin ortadan kaldıracaktır
• düzenleyici kurum sayısı azaldıkça kurumsal maliyetler de azalacaktır
• farklı finansal şirketlerle arasındaki risk transflerinin daha iyi izleyebilir
• farklı sektörlerde bulunmasına rağmen aynı özelliklere sahip finansal ürünlere ve hizmetlere yönelik uyumlu kurallar ve gözetim gerçekletirilebilir
• düzenleme arbitajı olasılıgı ortadan kalkacaktır

Tek Bir Düzenleyici Kurum Oluşturmanın Dezavantajları ve Biren Fazla Düzenleyici Kurum Oluştırmanın Avantajları

• tek bir düzenleyici kurumun birden cok ve belirsiz hedefleri olabileceği için odaklanma sorunu yaşanabilir
• tek bir düzenleyici kurum oluşturulsa bile , bankacılık sermaye piyasaları ve siğortacılık farklı füzenlemere tabi oldukça kapsam ekonomisine ulaşmak zor olabilir
• farklı düzenleyici kurumlar arasında etkili bir iletişim ve eşgüdüm sağlanabilirse finansal sistemin düzenlenmesinde tek bir düzenleyici kuruma sahip olmanın avantajları yakalanabilir
• eğer finans endüstrisinde dominatn bir sektör varsa dominant olan kurum daha etkili olabilir ve diğer sektörlere etkili bir şekilde eğilemeyebilir , diğer sektörler arka planda labilirler

Sermaye Piyasalarının Düzenlemesinde uygulamalar;

Hızla gelişen ve değişen piyasaların ihtiyacı olan düzenlemerin hızlı ve esnek bir şekilde hazırlanarak uygulanmaya konulabilmesi amacıyla

• Sermaye piyasalarına ilişkin ana düzenlemeler
• kuralların yasama organı tarafından belirlendiği
• piyasalarda faliyer yürüteccek kurumlar
• işlem görecek araçlar
• piyasa katılımcıları gibi konulardaki ayrıntılı düzenlemelerin yetkilendirilmiş düzenleyici otoritelere bırakıldığı görülmektedir

2009 yılında IMF tarafından yayımlanan anket çalışmasına göre

• finansal sektör düzenleyici denetleyici otorilerinin yaklaşık yarısı idare içinde ayrı özerk kuruluş olarak örgütlenmiştir
• bu kurukuşların yaklaşık yüzde 30u merkez bankası içerisinde örgütlenmiş olup bunların büyük kısmı da %55 bankacılık sektörüyle ilgili birimlerdir
• sigorta sektörüne düzenlemekle iligli birimlerin yaklaşık %5i sermaya piyasası %lik bankacılık otorisi içinde %20si ise maliye bakanlıgı için örgütlenmiştir
• kuzey amerika istisa edilirse kurumların %70inden fazlasında yönetim organı üyelerinin görev süreleri dolmadan görevden alınmalarına yasayla yasaklanmıştır
• ülkelerim %60ında atama prosüdürleri kanunla belirlenmiştir
• kurum üyeleri ise genelllik 4-6 yıllık bir süre için atanmaktadır
• otoritelerin yarısında faaliyetlerin bagımsız bir kurum tarafından denetlenmesine ilişkin mekanızmalar bulunmaktadır

ABD uygulamaları

ABD'de düzenleyici yapı üç ayaklı şekilde örğütlenmiştir.

İlk Ayak; Borsa ve aracı kurumların biraraya gelmesiyle oluşan Ulusal aracı kurumları birliğidir ve öz düzenliyici kurum olarak nitenlendirmektedir.

İkinci Düzenleyici Ayak; SEC ve CFTCdir.. Bu kurumlar işlemleri izlemete borsaya kayıtlı şirketlerin kontrolünü yapmakta e sermaye piyasası kanunu çerçevesinde piyasaların gözütimini yapmaktadır.

Üçüncü Ayak; Sec ve CFTC'nnin sorumluluklarının olduğu ABD kongresidir.

ABD'deki öz düzenleyici kurumlar hükümet ve sektör arasındaki bir uzlaşma arayışının sonucu olarak çıkmıştır